Czym naprawdę jest Celiakia?

Witajcie!

Dziś, w tym wpisie, postaram się trochę przybliżyć naszego oponenta, czyli Celiakię – chorobę określaną również jako chorobę trzewną. Krótko i najprościej mówiąc, jest to nietolerancja na gluten – białko zawarte m.in. w pszenicy. Nie wiadomo, dlaczego jedne osoby mają tę nadwrażliwość, a inne nie. Wiele przemawia za tym, że za rozwój choroby odpowiadają predyspozycje genetyczne. Zdaniem naukowców, u niektórych osób gluten wywołuje swego rodzaju reakcję alergiczną (inną niż zwykła alergia pokarmowa), która prowadzi do stanu zapalnego jelita i zniszczenia śluzówki. Działający toksycznie gluten prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego, maleńkich wypustek błony śluzowej, które zwiększają jego powierzchnię i są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych. W efekcie toksycznego działania glutenu wchłanianie pokarmu jest upośledzone, co prowadzi do wystąpienia różnorodnych objawów klinicznych. Należy zaznaczyć, że gluten nie jest w stanie wywołać tej choroby, a jedynie ujawnić jej obecność.

Celiakia nie jest alergią – choć często jest z nią mylona!

Celiakia może mieć różne objawy:

Choroba u każdego może przebiegać inaczej. U dorosłych zazwyczaj rozwija się skrycie. Czasem daje o sobie znać zaburzonym rytmem wypróżniania, jednak biegunki, wzdęcia czy bóle brzucha pojawiają się sporadycznie i same ustępują. Innym razem nie ma dolegliwości gastrycznych, zamiast tego organizm wysyła nietypowe sygnały.

• układ krwiotwórczy – skłonność do krwawień, bladość skóry, anemia
• układ kostny – bóle kości i stawów, częste złamania
• układ mięśniowy – zanik mięśni, kurcze
• układ nerwowy – mrowienie w stopach lub nogach, zapalenie nerwów, padaczka
• objawy skórne – zapalenie, obrzęki, wybroczyny
• zaburzenia endokrynologiczne – nieregularność lub brak miesiączek, impotencja

Wszystko to może być skutkiem związanego z celiakią zaburzenia wchłaniania i w konsekwencji niedoboru np. żelaza, kwasu foliowego, witamin A, D, K oraz z grupy B, wapnia. Czasem jedyny symptom choroby to osłabienie, drażliwość, niekiedy tylko ból dziąseł, owrzodzenie jamy ustnej czy łamanie w kościach. Innym razem – niewydolność trzustki, zapalenie kłębuszków nerkowych. Dlatego rozpoznanie celiakii jest trudne.

Jak gluten niszczy jelita

Na skutek działania glutenu dochodzi do uszkodzenia błony jelita cienkiego i stopniowego zaniku tzw. kosmków jelitowych („frędzelki” gęsto pokrywające ścianę jelita). Ponieważ za pośrednictwem kosmków do organizmu przenikają substancje zawarte w pożywieniu, uszkodzenie ich stopniowo prowadzi do zaburzenia wchłaniania. Stąd prosta droga do niedożywienia.

Leczenie

Jedyną metodą leczenia jest dieta bezglutenowa, która polega na całkowitej i nieprzerwanej eliminacji z pożywienia pszenicy, żyta i jęczmienia. Dieta bezglutenowa powinna być zalecana u każdego pacjenta z objawową postacią choroby trzewnej ze zmianami w jelicie cienkim oraz u pacjentów bezobjawowych ze zmianami w jelicie cienkim. Lekarz powinien rozważyć leczenie pacjentów z obecnością przeciwciał i prawidłową biopsją dwunastnicy. Zwykle dzienne spożycie glutenu >100 mg/dobę prowadzi do rozwoju objawów. Bezpieczna zawartość glutenu w diecie wynosi <35 mg/dobę, jednak część pacjentów nie toleruje spożycia na poziomie 10 mg/dobę.

Ryż i kukurydza są produktami dozwolonymi. Na początku leczenia stosuje się dietę ubogotłuszczową i ubogolaktozową. Dieta bezglutenowa zawiera zbyt mało błonnika, co może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaparć. Pacjenci powinni uzupełniać dietę o pełnoziarnisty ryż, kukurydzę, ziemniaki i owoce. Dietę bezglutenową należy również uzupełniać o witaminy z grupy B, witaminę D, wapń, żelazo, cynk i magnez. Konieczna jest obserwacja i wczesne wykrywanie niedoborów składników odżywczych, mikroelementów, elektrolitów, witamin D oraz K, żelaza i w razie ich stwierdzenia – wyrównanie niedoborów. Konieczna jest również obserwacja układu kostnego pod kątem przedwczesnej osteoporozy. Inny problem stanowi zwiększona częstość występowanie otyłości w następstwie stosowania diety bezglutenowej. Opublikowano również badania, w których usiłowano zmniejszyć toksyczność glutenu. Według jednego z nich doustne spożycie enzymu bakteryjnego, prolylendopeptydazy, zmniejsza jego toksyczność, co być może w przyszłości zostanie wykorzystane w terapii.

To tak pokrótce, w przypadku szczegółów, bądź jakichkolwiek pytań, oczywiście służę pomocą 🙂